Yazılım ve bilişim dünyasında, REST ve RESTful kavramları, web servisleri alanında önemli bir yere sahiptir. Her ne kadar benzer terimler olarak görünseler de, birbirlerinden farklı tanımlara sahiptirler. Bu iki yapı, özellikle web tabanlı uygulamalarda verimli iletişim sağlamak için kullanılır.

REST Nedir?

REST, “Representational State Transfer” kelimelerinin kısaltmasıdır ve Türkçe karşılığı “Temsili Durum Transferi”dir. Bu kavram, dağıtık sistemlerin web protokolleri ve teknolojileri üzerinde nasıl kullanılacağını belirten bir mimari tarzı ifade eder. REST, kullanıcılar ile sunucular arasında hızlı ve pratik bir iletişim kurmak amacıyla geliştirilmiştir. İlk defa 2000 yılında Roy Thomas Fielding tarafından tanıtılmıştır ve bu mimari, o günden bu yana geniş bir kullanım alanına sahiptir.

Önceleri, SOAP veya WSDL tabanlı web servisleri yaygın olarak kullanılıyordu. Ancak REST, HTTP protokolü üzerinde çalışarak bu servislere alternatif olarak öne çıkmıştır. REST’in en belirgin özelliklerinden biri, minimum içerikle veri alışverişi yapabilmesidir; bu da onu diğer web servislerine göre daha hızlı ve verimli kılar. REST, JSON veya XML gibi formatlarda veri taşımaya olanak tanıyarak kullanıcı-sunucu iletişimini gerçekleştirir.

RESTful Nedir?

REST mimarisi, kendine özgü prensipleri ile şekillenen bir yapıdadır. Bu mimarinin özelliklerini uygulayan web servisleri “RESTful” olarak adlandırılır. RESTful servisler, genellikle HTTP protokolü üzerinden çalışarak, internet tarayıcıları (Safari, Google Chrome, Mozilla, Opera vb.) aracılığıyla veri transferi yaparlar. Bu servisler, HTTP metotları (DELETE, PUT, POST) sayesinde etkili bir iletişim sağlar.

REST Mimarisi ve Tarihçesi

REST mimarisi, Roy Thomas Fielding tarafından 1996-1999 yılları arasında geliştirilmeye başlanmıştır. Fielding, HTTP 1.0’ın tasarımını göz önünde bulundurarak HTTP 1.1’in geliştirilmesine katkıda bulunmuştur. REST mimarisi, performans ve kullanılabilirlik gibi çeşitli avantajlar sunar. İşte bazı önemli özellikleri:

• Kullanıcı dostu bir arayüz sunar.
• Servis ajanları, bileşenler arasındaki iletişimi görünür kılar.
• Bileşenlerde değişiklik yaparak çeşitli ihtiyaçlara cevap verebilir.
• Veri ve program kodları kolayca taşınabilir.
• Ölçeklenebilirlik sağlar; birçok bileşen arasında etkileşim imkanı sunar.
• Hataya karşı direnç, sistem düzeyindeki tüm veri ve bağlantılarda mevcuttur.

REST Mimarisi Sınırlamaları

REST mimarisi, bazı sınırlamalar içerir. Bu sınırlamaların bilinmesi, REST ve RESTful kullanmak isteyenler için kritik öneme sahiptir.

• Stateless (Bağımsız): Sunucu, kullanıcı oturum bilgilerini saklayamaz. Her talep, gerekli bilgileri taşımalıdır. Bu durum, pratik bir kaynak yönetimi sağlarken ağ trafiğinin yoğunlaşmasına yol açabilir.
• Basit Arayüz: REST, iletişimi basit bir hale getirir. Ortak arayüz sayesinde bileşenler bağımsız olarak evrim geçirebilir.
• Code On Demand (İsteğe Bağlı Kod): Sunucu, bazen kullanıcı tarafında daha işlevsel hale gelmek için kod gönderebilir; ancak bu durum opsiyonel bir kısıtlamadır.
• Client-Server Mimarisi: Kullanıcı, sunucu tarafındaki veri kaynağına dair bilgi sahibi değildir. Bu durum, her iki tarafın bağımsız olarak gelişmesini sağlar.
• Cach Edilebilme: HTTP üzerinden gelen yanıtlar, istemci tarafından cache edilebilir. Bu nedenle sunucu, her yanıtın cachable olup olmadığını belirtmelidir.
• Layered System (Tabakalı Sistem): Sunucu mimarisi tabakalıdır, bu da bağlantıların hangi sunucuya yapıldığını gizler. Ancak bu durum, aşırı kullanımda gecikmelere neden olabilir.

REST Üzerinde Kullanılan HTTP Metotları

REST mimarisi, belirli HTTP metotları üzerinden çalışır. İşte bu metotlardan bazıları:

• GET Metodu: Genellikle veri görüntüleme ve listeleme işlemleri için kullanılır. Güvenli bir yapıya sahip olmalıdır; bu nedenle veriler, MD5 şifreleme ile gönderilmelidir.
• POST Metodu: Veri güncelleme ve yeni veri ekleme amacıyla kullanılır. GET metoduna göre daha güvenlidir.
• DELETE Metodu: Veri silme işlemleri için tercih edilir.
• PUT Metodu: Veri güncelleme amacıyla kullanılır. PUT, talep tekrar edilse bile aynı sonucu sağlar.

REST ve RESTful yapılar, modern web uygulamalarında kritik bir rol oynamaktadır. Bu sistemlerin sunduğu avantajlar, yazılım geliştirme süreçlerini hızlandırmakta ve verimliliği artırmaktadır.